Jak wykryć nielegalny podsłuch?
Podsłuchy – czy są legalne?
Rozpoczynając temat podsłuchów, warto odpowiedzieć na pytanie, czy to legalny sposób inwigilacji, nawet jeśli uważamy, że instalujemy pluskwę w słusznej sprawie. Otóż polski prawodawca dość jasno określa, że osoba prywatna nie może nagrywać rozmów, w których uczestniczy ani udostępniać tych nagrań w sieci lub za pomocą innych środków przekazu. Prawo takie mają tylko określone osoby, w tym np. policja, ale również na określonych warunkach.
Policja może wystąpić o założenie podsłuchu lub podjęcie innych czynności śledczych do właściwego sądu okręgowego. Znowelizowana ustawa określa, że wspomniany sąd może zezwolić na tego typu działania jeśli inne sposoby określenia sprawcy przestępstwa lub zdobycia dowodów zawiodły. W myśl wspomnianych zapisów inwigilacja i utrwalanie treści rozmów telefonicznych są dopuszczalne w stosunku do:
- osoby podejrzanej,
- oskarżonego,
- w stosunku do pokrzywdzonego lub innej osoby, z którą może się kontaktować oskarżony lub podejrzany, albo która może mieć związek ze sprawcą lub przestępstwem.
Statystyki wskazują, że policja często korzysta z tego prawa, ale niewielka część tych działań kończy się faktycznym uzyskaniem dowodów przestępstwa.
Czy detektyw może założyć podsłuch?
Polskie prawo wyraźnie definiuje służby, które mogą założyć podsłuch. Na tej liście jest: Policja, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Straż Graniczna, Wywiad Skarbowy, Służba Wywiadu Wojskowego, Służba Kontrwywiadu Wojskowego, Agencja Wywiadu i Żandarmeria Wojskowa. Nie ma na niej natomiast prywatnych detektywów… Wymienione wyżej instytucje mogą stosować inwigilację tylko za zgodą określonych organów. Natomiast obowiązkiem każdej firmy detektywistycznej jest działanie zgodne z prawem i dokładanie starań, aby pozyskane dowody mogły zostać użyte w sprawie.
- Wybierając biuro detektywistyczne, warto upewnić się, że posiada ono aktualną licencję, a uzyskane dowody zostaną uznane w toku postępowania. Aby tak się stało, muszą być uzyskane legalnie.
W jaki więc sposób może nam pomóc detektyw? Biura i osoby zajmujące się tą profesją mają dużą wiedzę na temat samych urządzeń oraz najlepszej lokalizacji czy po prostu strategii zdobywania informacji. Może to się wydawać groteskowe, ale prawo ma swoje luki, a dowody w ten sposób pozyskane mogą być użyte w sprawie, jeśli spełnionych zostanie kilka warunków, o których również poinformuje nas biuro detektywistyczne. Mimo że detektyw nie może przyjąć zlecenia na zainstalowanie podsłuchu, zdecydowanie może pomóc, udzielając specjalistycznych porad, aby nasze działanie nie zostały ocenione jako bezprawne lub ich konsekwencje były jak najmniej dotkliwe.
Warto też pamiętać, że o ile szanujące się biuro detektywistyczne nie powinno przyjąć zlecenia na założenie podsłuchu, to jedną z oferowanych usług jest wykrywanie lokalizatorów GPS i innych urządzeń rejestrujących.
Podsłuchy a prawo – co możemy zrobić, jeśli ktoś nas podsłuchuje?
Podsłuchy zakładane są nie tylko w domu, ale często są też elementem walki z konkurencją. Zdobywanie informacji w biznesie jest dziś na wagę złota, a bycie krok do przodu przed innymi to szansa na realny zysk. Przedsiębiorca, który jest nielegalnie podsłuchiwany, może złożyć pozew do wydziału gospodarczego lub cywilnego właściwego sądu z tytułu odpowiedzialności za czyn nieuczciwej konkurencji, ponieważ jego interesy zostały naruszone.
Jeśli jako osoba prywatna zastanawiasz się, jak sprawdzić, czy telefon jest na podsłuchu, warto skorzystać z urządzeń do wykrywania pluskiew lub specjalistycznego oprogramowania. W ustaleniu tego równie cenne może okazać się wsparcie detektywa. Jeśli Twoje obawy się potwierdzą, warto skontaktować się policją.
Jakie są konsekwencje podsłuchiwania?
Kary za nielegalne podsłuchiwanie są dotkliwe. Warto pamiętać, że legalnie można nagrywać jedynie za zgodą wszystkich osób, które biorą udział w rozmowie. Nawet jeśli mini podsłuch zainstalowany jest w samochodach należących do firmy, należy o tych urządzeniach poinformować kierowców.
- Jeśli mamy pewność, że założony podsłuch nie był legalny, chroni nas kodeks karny. Na podstawie zawartych w nim zapisów, możemy złożyć wniosek o ściąganie sprawcy. Wówczas służby rozpoczną postępowanie, a sąd ustali karę w zależności od stopnia przewinienia. Jeśli wykażemy, że w trakcie zakładania podsłuchu doszło do uszkodzenia mienia, mamy prawo domagać się naprawienia wyrządzonej szkody lub częściowego lub całkowitego zadośćuczynienia.
- Mamy też prawo skorzystać z dochodzenia odszkodowania z tytułu naruszenia dóbr osobistych na drodze cywilno-prawnej.
- Odrębnym odszkodowaniem od tego o naruszenie dóbr osobistych jest także zadośćuczynienie pieniężne. Może się zdarzyć, że w toku postępowania sąd zarządzi wypłaty dwóch odszkodowań, jeśli uzna roszczenia za zasadne.
- Jeśli uważamy, że działanie osoby lub instytucji zakładającej podsłuch naruszyło nasze dobre imię, możemy domagać się oficjalnego oświadczenia. Z tego prawa często korzystają osoby publiczne.
Podsłuchy a ochrona danych osobowych
Zawsze zakładając podsłuch, monitoring GPS czy urządzenia do wideo kontroli należy skonsultować ograniczenia prawne i mieć pewność, że nie naruszamy danych osobowych osób trzecich. Instalacja podsłuchu nie może być wynikiem złości czy kaprysu. Podglądanie czy nagrywanie osób trzecich, a następnie rozpowszechnianie ich wizerunku czy danych osobowych, bez żadnego uzasadnienia jest surowo karane.
Jakie są objawy, że ktoś nas podsłuchuje?
Jeśli zastanawiasz się, jak sprawdzić, czy masz podsłuch w telefonie, samochodzie lub w domu, najlepiej skorzystać z pomocy specjalistów, np. wspomnianego już biura detektywistycznego. Osoby, które profesjonalnie świadczą tego typu usługi, nie tylko potrafią określić najlepsze miejsce do zainstalowania pluskwy, ale mają też urządzenia do ich wykrywania. Można zakupić oczywiście detektor i spróbować sprawdzić dom lub samochód samodzielnie.
Jak wykryć podsłuchy?
Ponieważ dziś najczęściej podsłuchuje się telefon komórkowy, warto wiedzieć, jakie objawy powinny wzbudzić naszą czujność. Przede wszystkim szybko rozładowująca się bateria, zwłaszcza jeśli nie mieliśmy tego problemu wcześniej. O tym, że w smartfonie zostało zainstalowane oprogramowanie szpiegujące, mogą też świadczyć włączające się bez naszego udziału aplikacje. Zhakowane telefony często zawieszają się, restartują bez przyczyny lub po prostu się wyłączają.
Podsłuchy w pracy
Założenie podsłuchu w pracy przez pracodawcę zwykle ma miejsce, jeśli właściciel firmy ma uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa i chce zebrać potwierdzające to dowody. Działanie na szkodę osób trzecich, w tym pracodawcy, może wiązać się z bolesnymi konsekwencjami. Jeśli chodzi o sam Kodeks Pracy, to dokument ten nie przewiduje regulacji odnośnie podsłuchu. Jedyną wspomnianą w nim formą rejestracji za pomocą tzw. środków technicznych jest monitoring.
- Zakładając podsłuch pracownikowi bez jego zgody, narażamy się na odpowiedzialność karną i dodatkowo pozew cywilny. Jeśli chcemy w ten sposób zebrać obciążające dowody, sąd będzie analizował zasadność założenia podsłuchu.
Podsłuchy w szkole
Założenie podsłuchu w szkole jest nielegalne, chyba że robią to instytucje do tego uprawniające. Podobnie jak w firmie, Kodeks Pracy wspomina jedynie o monitoringu, jako formie rejestracji zdarzeń.
- Wielu rodziców rozważa podsłuch w obawie o bezpieczeństwo dzieci. Tak samo jak osoby dorosłe, mają one prawo do prywatności, więc takie działanie nie powinno mieć miejsca, chyba że zachodzi podejrzenie, że zdrowie lub życie dziecka jest zagrożone.
Podsłuchy w życiu prywatnym
Urządzenia do podsłuchu najczęściej wykorzystuje się w życiu prywatnym, np. podsłuchując współmałżonka, którego posądzamy o zdradę. To najczęstsze zlecenia, z którymi przychodzą klienci do biur detektywistycznych. Jak już powiedzieliśmy, detektyw nie może przyjąć takiego zlecenia, ale może podpowiedzieć, co w takiej sytuacji warto zrobić i o czym pamiętać.
- Każdy z nas może nagrywać rozmowę, w której bierze udział. Jeśli jednak wykorzystamy nagranie, musimy się liczyć z możliwością złożenia pozwu cywilnego przez drugą stronę. Wiele osób, zwłaszcza w trudnych sprawach rodzinnych czy biznesowych, podejmuje jednak to ryzyko.
- Nagrywanie rozmów, w których nie uczestniczymy, czyli instalowania podsłuchów, nie jest zgodne z prawem. Jeśli jednak chcemy zebrać dowody, że ktoś działa na naszą szkodę, wykorzystamy nagrania i zostaniemy przez drugą stronę pozwani, sąd przeanalizuje powody założenia podsłuchu. Jest szansa, że jeśli ktoś faktycznie działał na naszą szkodę, wówczas taki pozew będzie oddalony. Dla jasnej sytuacji zawsze warto poinformować o chęci nagrywania.
Jak zapobiec podsłuchom?
W niektórych sytuacjach nie jesteśmy w stanie uniknąć założenia podsłuchu. Jeśli jednak mamy świadomość takiego ryzyka, warto systematycznie sprawdzać pomieszczenia, w których przebywamy, samochody i urządzenia elektroniczne. Jeśli nie wiemy, jak wykryć podsłuch w telefonie, warto zostawić to specjalistom. Na rynku działa też coraz więcej firm, które zajmują się profesjonalnym doradztwem w zakresie zapobiegania inwigilacji i każdemu ze swoich klientów przedstawiają spersonalizowane rekomendacje.
Podsumowanie
Jeśli wykorzystujemy podsłuchy, podlegamy odpowiedzialności karnej. Możemy też otrzymać pozew cywilny od osoby, która uważa się za poszkodowaną. Kodeks karny wyraźnie określa, że kto pozyskuje informacje, do których nie jest uprawniony, podlega karze grzywny, ograniczenia wolności lub jej pozbawienia. O wymiarze kary zawsze decyduje sąd. Właśnie dlatego warto przemyśleć wszelkie za i przeciw i mieć świadomość ryzyka, na które się narażamy, umieszczając pluskwę.